جزوه آشنایی با مبانی برنامه‌ریزی کالبدی

فهرست مطالب:

---

شهرسازی

شهر

محله

شاخصه‌های افت فرسوده

مناقصه

برنامه (تصمیم) program

طرح (بیان- اجرا)

مطالعات کالبدی

نقشه‌های مورد نیاز

ویژگی‌های مهم برنامه‌ریزی

تعریف فعالیت

برنامه‌ریزی شهری

ویژگی‌های مهم برنامه‌ریزی شهری

متغیرهای قابل دخالت

متغیرهای غیر قابل دخالت

دوره اول :  دوره برنامه‌ریزی بلوپرینتی

ساز و کار تهیه طرح در دوره برنامه‌ریزی بلوپرینتی

محدوده قانونی شهر

محدوده خدماتی

حریم شهر (حوزه استحفاظی)

تراکم جمعیتی

تراکم خالص

تراکم ناخالص

تراکم ساختمانی

سطح اشغال

سرانه

انواع طرح‌های شهری

طرح جامع شهر

طرح‌های جامع در دو مرحله تهیه می‌شوند

ویژگی‌های اساسی طرح جامع شهری

هدف اصلی و اساسی طرح جامع شهر

حوزه نفوذ

طرح هادی

طرح آماده سازی زمین

اهداف اساسی طرح آماده سازی زمین

فعالیت‌های آماده سازی زمین

طرح آماده سازی زمین

طرح ساماندهی

طرح ساماندهی بافت‌های فرسوده

طرح‌های موضعی، موضوعی

برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری (کاربری اراضی Land use)

اهداف

اهداف کلان

اهداف خرد

فرآیند برنامه‌ ریزی کاربری اراضی

 

قسمتی از جزوه:

---

شهرسازی :

–  برنامه‌ریزی شهری و منطقه ای

–  طراحی شهری

–  مدیریت شهری

شهر =

انسان + فضا (توده) + فعالیت

محله :

وضع موجود

طرح پیشنهادی

 

–  مسکونی، تجاری- معابر- مذهبی

–  کیفیت/ بنیه

–  مصالح

کشور (سرزمین) ¬ منطقه (انسان) ¬ ناحیه (شهرستان ¬ شهر

شاخصه‌های افت فرسوده:

1-   ناپایدار (بیش از 50% ابنیه تخریبه باشد)

2-   نفوذ ناپایدار (بیش از 50% معابر با عرض کم تر از 6 متر)

3-   زیردانگی (بیش از 50% ابنیه مساحت کم تر از 20 متر)

تجمیع و واگذاری ¬  جمع کردن چند پلاک و یکی کردن آنها در غالب 1 پلاک.

 

شهرساز ¬  گروه برنامه ریز شهری unbanplamer ¬  طراح شهری urbendesigner ¬  معمار ¬  عمران (آب- سازه- خاک) ¬ تأسیسات شهری (مکانیک)¬ ترافیک¬ نقشه برداری و….

 

مناقصه:

استقلال جزء

استفلال عمومی

ترک تشریفات

آشنایی با مفهوم برنامه‌ریزی

برنامه (تصمیم) program :

نمایش منظم و یا رعایت سلسله مراتب و یا سلسله مراتب مربوط به هم و مربوط به یک رشته تصمیمات منظم بر حسب دوره‌های زمانی مختلف را برنامه گویند.

لغت نامه آکسوفورد :

–  نمایش کالبدی اشیاء مانند طرح و یا نقشه برنامه

–  برنامه‌ریزی (to plan) : روشی برای انجام دادن امور

–  مرتب کردن قاعده ضد بخش‌های مختلف یک چیر

طرح (بیان- اجرا) :

بیان یک سلسله فعالیت‌های فنی و اجرایی برای رسیدن به یک هدف مشخص.

تعریف برنامه‌ریزی :

نظام تصمیم گیری برای تعیین خط مشی‌ها ¬  (تعریف زمردیان)

برنامه‌ریزی کوششی برای انتخاب بهترین راه برای رسیدن به هدف است ¬  (دکتر شیعه)

اندیشیدن و تنظیم پیشآپیش امور¬  (هیداسکار)

 

برنامه‌ریزی ، اقدامی نظام یافته است که چند هدف ویژه زیر را دنبال می‌کند:

1-  اهداف کیفی در آن مشخص شده اند (هم از نظر زمانی هم از نظر مقیاس).

2-  راه‌های مختلف رسیدن به هدف در آن مشخص شده باشد.

3-  منابع موجود برای رسیدن به هدف شناسایی شده و همچنین مسیر رسیدن به اهداف در رابطه با منابع موجود مشخص باشد.

4-  سامان دهی ابزارهای لازم برای رسیدن به هدف پیش‌بینی گردد.

راهبردی (استراتژی)

تاکتیکی

عملیاتی

1) راه بردی :  این برنامه‌ریزی چارچوب برنامه‌ها در نمای سطوح می‌باشد و شامل اهداف و اقدامات اساسی در بلندمدت است. این برنامه‌ریزی منجر به دیدن دورنمای جامعه می‌شود (چشم انداز).

 

2) تاکتیکی :  این برنامه‌ریزی با مشخص کردن هدفهای میان کار و انتخاب ابزارهای لازم برای تحقیق آن‌ها در میان‌مدت

3) عملیاتی :  این برنامه‌ریزی شامل مراحل ویژه و اقدامات مشخص برای انجام فعالیت هایی که به اهداف مشخص نائل می‌شود و پروسه اجراء را مشخص می‌نماید.

طرح کلان ¬  طرح جامعه شهر

 برنامه‌ریزی کالبدی : برای انجام برخی از امور نیاز به طرح‌ها و نقشه‌ها امری انکارناپذیر می‌باشد چرا که توسعه و سازماندهی شهرها، مناطق و بخش‌ها و … به طرح هایی نیاز دارد که ترکیب و ترتیب منظم کارها در آن‌ها مشخص شده باشد. در این زمینه‌ها با استفاده از برنامه‌ریزی کالبدی فرآیند انجام اقدامات و ترتیب زمانی آنها مشخص می‌شود.

·  رسالت برنامه‌ریزی کالبدی : هر فعالیتی در جایی شایسته و هر بنایی در محلی بایسته انجام شود.

 

تقسیم بندی برنامه‌ریزی از نظر زمانی:

1) بلندمدت :  مدت اجراء در این برنامه‌ریزی 20-10 سال می‌باشد (گاهی تا 25 سال). در این نوع برنامه‌ریزی چارچوب‌های کلی و آینده نگرانه اساس کار می‌باشد و جزئیات به ندرت در آن مشاهده می‌شود. هدف اصلی این نوع برنامه‌ریزی آماده کردن زمینه‌های قبلی برای برنامه‌های کوتاه‌مدت تر به منظور مقابله با مشکلات می‌باشند.

2) میان‌مدت :  مدت اجراء بین 7-3 سال (گاهی تا 10 سال). این گونه برنامه‌ریزی در چارچوبی برنامه‌ریزی بلندمدت و در راستای تحقق اهداف کلی آن می‌باشد. در برنامه‌ریزی میان‌مدت راه‌های رسیدن به این اهداف پیگیری می‌شود.

3) کوتاه‌مدت :  مدت اجراء برنامه بین 2-1 سال. در چارچوب برنامه‌ریزی میان‌مدت انجام می‌شود. در این نوع برنامه‌ریزی چگونگی اجرای سیاست‌ها مشخص می‌شود.

 هر قدر مدت اجراء برنامه کم تر باشد اجرای آن واقعی تر و دارای قابلیت اجرایی بیش تر است.